(Кон претставата „Татко“ од Флоријан Зелер во режија на Дијана Добрева во продукција на Народниот театар „Иван Вазов“ од Софија, Бугарија. Главни улоги: Владимир Пенев, Радина Крџалова, Јулијан Вергов, Марија Каварџикова, Константин Еленков)
Драмскиот текст „Татко“ на Флоријан Зелер, првиот од трилогијата посветена на дисфункционалноста на семејството говори за духовната запоставеност која некако следствено си заигрува со сите оние што ја имале среќата да зачекорат во длабоките води на староста. Зелер прави одлична драмска структура од дементните лупинзи на стариот Андре отворајќи ги траумите на семејството од минатото, но и на неговата дестабилизирачка состојба. Одличната дијалошка партитура на оваа пиеса чии сцени на мошне умешен начин се прелеваат од минатото кон сегашноста, а најмногу низ дементните бранови на стариот татко прави еден пресек на семејството чија историја во очите на таткото е трауматска и совршено напната.
И покрај тоа што овој текст не се одвојува од реализмот, неговата специфика е токму во прелевањето на дијалозите во различните временски рамки. Флоријан Зелер се наметна како голем мајстор на дијалогот со извонредна смисла за прецизирање на ликовите и со голем осет за органика на самата драма. Оваа претстава е дијаметрално различно режисерско промислување на Дијана Добрева за разлика од сите нејзини досегашни режии кои за свој предзнак го имале симболистичкото толкување на темите и пиесите. Овде се соочуваме со еден добро наслоен реализам со многу прецизни минималистички компоненти. Оваа нејзина режисерска визура потсетува на Бродевејските претстави каде што сите чинители на сцената вклучувајќи ги и актерите се скоро натуралистчки. Така во таа прекрасна сценографија која блеска со автентичност на прв план остануваат ликовите низ чии истории и актерско мајсторство се вмрежува режисерскиот концепт на оваа исклучително интересна режисерка. Добрева во оваа претстава е цврсто на земја и токму таму, на цврстата земја се соочуваме со последните години на еден човек чија старост го погодила со она најстрашното: деменцијата. Низ тие мрачни ходници на непрепознавањето, извитоперувањето на минатото, Добрева не води преку ликот на стариот Андре, но и преку сите други ликови кои се вовлечени во мрежата на неговите сеќавања.
Во небројниот кастинг најсигнификантен лик е ликот на таткото, стариот Андре кој маестрално го толкува доајенот на бугарскиот театар Владимир Пенев. Масивен и натежнат во годините, овој лик носи една специфика која е многу поразлична од другите толкувања на овој лик, а со тоа и една автентичност која во интерпретацијата на Пенев е исклучително благородна. Андре во оваа кожа е човек кој со себе носи иторија на доминантен pater familias, а кој таа позиција ја изгубил со налетот на деменцијата. Овој брилјантен актер извонредно ја одигрува таа внатрешна борба на главниот лик, неговото несоглаување да слезе од тронот на најмоќниот во семејството и неговата тага што во тоа цврсто спиритуално јадро може да навлезе само тој самиот, а заради неговата деменција сето тоа не можат да го препознаат другите. Владимир Пенев е маестрален во своите монолози, како и во развојот на целиот лик. Неговиот талент ги насетува тенките поместувања на ликот и тој оцртува човек чие згаснување е исклучително болно. На овој извонреден лик се придружува и Радина Крџалова која ликот на Ана, неговата ќерка го одигрува мошне динамично и доста рационално со одлично дозирање на емотивната гама на ликот. Имено, Ана појавувајќи се во различните временски периоди и во визиите на нејзиниот татко во интерпретацијата на Крџалова наметнува развој кој оваа актерка премостувајќи ја старосната граница на ликот го води мошне умешно. Ана на Радина Крџалова е антипод на својот татко, загрижена за неговото здравје во еден прилично рационален манир имајќи се во предвид и себеси и своето семејство. Таа одлично доловува тактична млада дама чии намери се очигледни и целисходни, дама која небулозите во животот на татко и стануваат неподносливи и се одлучува на она што е најполезно и за него и за неа. Од епизодните ликови како многу интересна актерка појава се наметнува и Константин Еленков кој ликот на младиот маж го одигрува импонирајќи со својата голема енергичност и вокална доминантност. Секако и другите актери и актерки се на нивото на отелотоврувањата на ликовите од оваа прекрасна пиеса на Флоријан Зелер: Теодора Духовникова, Јулијан Вергов и Марија Кварџикова.
Она што во визуелна смисла најмногу импресионира во ова видување на текстот на Зелер се сценографијата и костимите на Мира Каланова кои совршено се вклопуваат едно во друго и доловуваат една скоро натуралистичка атмосфера на раскошен дом на човек со богато минато. Колоритот кој делува скоро филмски и на сцената и на костимите остава силен впечаток кој заедно со актерската игра го синтетизираат тој свет на минат живот изгубен во заборавеноста и илузионизмот на човекот кој некако сепак сака да се ослободи од тие темни ходници на деменцијата. Инспиративната, но ненаметлива музичка илустрација е дело на една од најдобрите бугарски композиторки Петја Диманова.
„Татко“ е пиеса за болното збогување на човекот со својата духовно присуство. Флоријан Зелер напишал драмски реквием за дементноста на човекот кој во никој случај не сака да се збогува со овоземниот живот, а Дијана Добрева ползувајќи го повремено театарскиот јазик на големиот Ингмар Бергман направила претстава која навлегува во ганглиите на излитувањето на семејните релации.
Мојата цел беше да пренесеме приказна која што е интересна и ќе има силно значење за гледачите, рече режисерот Горан Столевски на филмот, „Домаќинство за почетници“, со кој се отвори 44. „Браќа Манаки“ на денешната прес конференција на којашто присуствуваше заедно со кинематограферот на овој филм Наум Доксевски и со дел од екипата од филмот….
Во преполната сала во Домот на културата во Битола, вчера, со проекцијата на филмот на Горан Столевски „Домаќинство за почетници“ како и претходно со доделувањето на главните награди, „Златна ѕвезда„ и награда за животно дело, што ги доделува Интернационалниот фестивал на филмска камера ИФФК „Браќа Манаки“, се отвори 44 издание на овој фестивал. Во текот…
Нарација во книжевноста и филмот, е темата на која попладнево пред Битолчани зборуваше македонската писателка, книжевна преведувачка и професорка, Румена Бужаровска. Настанот кој се одржа во културниот центар „Магаза“, а кој го модерираше Ана Василева, е дел од Офф пограмата која се одржува во рамки на годинашниот Интернационален фестивал за филмска камера, „Браќа Манаки“. -Тоа…
На третото издание на Скопскиот поетски фестивал, што ќе се одржи од 24 до 28 септември ќе настапат поети од Данска, Малта, Франција/Сирија, Хрватска и од Србија, како и повеќе од 50 домашни поети. Фестивалот официјално ќе биде отворен на 27. септември во 20:00 часот во МКЦ со настанот наречен „Воздух. Ветер. Дишење. Во текот…
Седумдесет и девет филмови ќе се прикажат на 44. издание на Интернационалниот фестивал на филмска камера ИФФК „Браќа Манаки“ во Битола, кој почнува в сабота, а ќе трае до 29 септември. Фестивалот отвора со македонската премиера на „Домаќинство за почетници“ на македонско-австралискиот режисер Горан Столевски, кој е македонски кандидат за Оскар, а затвора со премиерата…
Државниот архив ги повикува сите граѓани кои имаат архивски материјал (документација) да го подарат на Архивот како институција која се грижи за колективната меморија и историското минато. Директорот Емил Крстески вели дека на приватните иматели (или правни наследници) им се нуди можност да подарат архивски материјал кој е од особено значење за националната и локалната…
Македонскиот главен град Скопје денеска беше прогласен за европска престолнина на културата за 2028 година на церемонија во Домот на европската историја во Брисел. Одлуката ја соопшти денеска Европската комисија, која следеше по вчерашната презентација на апликациите на земјите кои беа во потесен избор за оваа престижна титула, каде што свое обраќање имаше и министерката за култура, Бисера Костадиновска-Стојчевска….
(За четириесеттото издание на Театарскиот фестивал во Алмада, Португалија, 4-18 јули, 2023 година) Театарските фестивали се еден вид на рекапитулација на театарскиот моментум, но и едно своевидно патување во светот на новите промислувања. Во текот на четирите децении, овој исклучително значаен фестивал на своите сцени донел големи театарски имиња како што се Питер Брук, Питер…