(Кон претставата „Татко“ од Флоријан Зелер во режија на Дијана Добрева во продукција на Народниот театар „Иван Вазов“ од Софија, Бугарија. Главни улоги: Владимир Пенев, Радина Крџалова, Јулијан Вергов, Марија Каварџикова, Константин Еленков)
Драмскиот текст „Татко“ на Флоријан Зелер, првиот од трилогијата посветена на дисфункционалноста на семејството говори за духовната запоставеност која некако следствено си заигрува со сите оние што ја имале среќата да зачекорат во длабоките води на староста. Зелер прави одлична драмска структура од дементните лупинзи на стариот Андре отворајќи ги траумите на семејството од минатото, но и на неговата дестабилизирачка состојба. Одличната дијалошка партитура на оваа пиеса чии сцени на мошне умешен начин се прелеваат од минатото кон сегашноста, а најмногу низ дементните бранови на стариот татко прави еден пресек на семејството чија историја во очите на таткото е трауматска и совршено напната.
И покрај тоа што овој текст не се одвојува од реализмот, неговата специфика е токму во прелевањето на дијалозите во различните временски рамки. Флоријан Зелер се наметна како голем мајстор на дијалогот со извонредна смисла за прецизирање на ликовите и со голем осет за органика на самата драма. Оваа претстава е дијаметрално различно режисерско промислување на Дијана Добрева за разлика од сите нејзини досегашни режии кои за свој предзнак го имале симболистичкото толкување на темите и пиесите. Овде се соочуваме со еден добро наслоен реализам со многу прецизни минималистички компоненти. Оваа нејзина режисерска визура потсетува на Бродевејските претстави каде што сите чинители на сцената вклучувајќи ги и актерите се скоро натуралистчки. Така во таа прекрасна сценографија која блеска со автентичност на прв план остануваат ликовите низ чии истории и актерско мајсторство се вмрежува режисерскиот концепт на оваа исклучително интересна режисерка. Добрева во оваа претстава е цврсто на земја и токму таму, на цврстата земја се соочуваме со последните години на еден човек чија старост го погодила со она најстрашното: деменцијата. Низ тие мрачни ходници на непрепознавањето, извитоперувањето на минатото, Добрева не води преку ликот на стариот Андре, но и преку сите други ликови кои се вовлечени во мрежата на неговите сеќавања.
Во небројниот кастинг најсигнификантен лик е ликот на таткото, стариот Андре кој маестрално го толкува доајенот на бугарскиот театар Владимир Пенев. Масивен и натежнат во годините, овој лик носи една специфика која е многу поразлична од другите толкувања на овој лик, а со тоа и една автентичност која во интерпретацијата на Пенев е исклучително благородна. Андре во оваа кожа е човек кој со себе носи иторија на доминантен pater familias, а кој таа позиција ја изгубил со налетот на деменцијата. Овој брилјантен актер извонредно ја одигрува таа внатрешна борба на главниот лик, неговото несоглаување да слезе од тронот на најмоќниот во семејството и неговата тага што во тоа цврсто спиритуално јадро може да навлезе само тој самиот, а заради неговата деменција сето тоа не можат да го препознаат другите. Владимир Пенев е маестрален во своите монолози, како и во развојот на целиот лик. Неговиот талент ги насетува тенките поместувања на ликот и тој оцртува човек чие згаснување е исклучително болно. На овој извонреден лик се придружува и Радина Крџалова која ликот на Ана, неговата ќерка го одигрува мошне динамично и доста рационално со одлично дозирање на емотивната гама на ликот. Имено, Ана појавувајќи се во различните временски периоди и во визиите на нејзиниот татко во интерпретацијата на Крџалова наметнува развој кој оваа актерка премостувајќи ја старосната граница на ликот го води мошне умешно. Ана на Радина Крџалова е антипод на својот татко, загрижена за неговото здравје во еден прилично рационален манир имајќи се во предвид и себеси и своето семејство. Таа одлично доловува тактична млада дама чии намери се очигледни и целисходни, дама која небулозите во животот на татко и стануваат неподносливи и се одлучува на она што е најполезно и за него и за неа. Од епизодните ликови како многу интересна актерка појава се наметнува и Константин Еленков кој ликот на младиот маж го одигрува импонирајќи со својата голема енергичност и вокална доминантност. Секако и другите актери и актерки се на нивото на отелотоврувањата на ликовите од оваа прекрасна пиеса на Флоријан Зелер: Теодора Духовникова, Јулијан Вергов и Марија Кварџикова.
Она што во визуелна смисла најмногу импресионира во ова видување на текстот на Зелер се сценографијата и костимите на Мира Каланова кои совршено се вклопуваат едно во друго и доловуваат една скоро натуралистичка атмосфера на раскошен дом на човек со богато минато. Колоритот кој делува скоро филмски и на сцената и на костимите остава силен впечаток кој заедно со актерската игра го синтетизираат тој свет на минат живот изгубен во заборавеноста и илузионизмот на човекот кој некако сепак сака да се ослободи од тие темни ходници на деменцијата. Инспиративната, но ненаметлива музичка илустрација е дело на една од најдобрите бугарски композиторки Петја Диманова.
„Татко“ е пиеса за болното збогување на човекот со својата духовно присуство. Флоријан Зелер напишал драмски реквием за дементноста на човекот кој во никој случај не сака да се збогува со овоземниот живот, а Дијана Добрева ползувајќи го повремено театарскиот јазик на големиот Ингмар Бергман направила претстава која навлегува во ганглиите на излитувањето на семејните релации.
Во Конкурсот за финансирање на проекти за 2022 година, Агенцијата за филм не обезбедила објективност и непристрасност кај сите учесници преку кои се спроведувал овој Конкурс, поради што биле исполнети услови истиот да биде оценет како нелегитимен и незаконски, оценува Транспаренси Интернешнл Македонија. Имено, во декември 2022 година, Транспаренси Интернешнл Македонија примила пријава од граѓанин…
Филмскиот проект „Генералот и пеперугата“ се најде меѓу 24 селектирани проекти од вкупно 225 пристигнати на ФЕСТ Пичинг форумот, кој ќе се одржи во рамките на 19-тото издание на ФЕСТ од 19-ти до 26-ти јуни 2023 година во Еспињо, Португалија. Сценариото е на Венко Андоновски и Антонио Митриќески и е работено според истоимениот роман на…
Тина Тарнер, американската рокенрол ѕвезда, по долго боледување почина денес, на 83-годишна возраст. Таа беше во лоша здравствена состојба во последниве години, при што во 2016 година и беше дијагностициран рак на цревата, а во 2017 година имаше трансплантација на бубрег. Тарнер го засили уделот на обоените пејачки во рокенролот, дефинирајќи ја таа ера на…
(Кон шестото издание на театарскиот фестивал Полис во Равена одржан од 2-7 мај 2023 година во Равена, Италија) Театарскиот феномен има само една иднина, а тоа е неговиот израз. Сценската уметност не разликува народи и места, таа разликува пораки и ставови, отвора нови начини на мислење и делува прагматично, но совршено импактно. Театарскиот фестивал Полис…
Историјата има свое ехо и во сегашноста и во иднината. Книжевноста е духовната татковина на сите нас, но е и универзалното живеалиште во кое битствуваме сите: и оние што пишуваат и оние што читаат. Книжевната резиденција што секоја година ја организира Центарот за култура „Вук Караџиќ“ од Лозница е токму таков спој: на историјата и…
Со премиерната изведба на „Набуко“ од Џузепе Верди во Националната опера и балет во Скопје вечерва, на 9 мај, ќе биде отворено 51. издание на меѓународниот фестивал „Мајски оперски вечери“. Фестивалскиот оган за време на свеченото отворање ќе го запали маестро Томислав Шопов и ќе следи премиерата на операта „Набуко“, а на 12 мај ќе…
Најновото 44. издание на Меѓународниот фестивал на филмска камера „Браќа Манаки“, организиран од Друштвото на филмски работници на Македонија, традиционално и оваа година ќе се оддржи во Битола во септември. Објавени се три повици за аплицирање за дел од програмите на годинешниот фестивал. Заинтересираните (студенти и искусни професионалци) може да аплицираат со кратки, студентски и документарни филмови на повикот кој ќе биде отворен до 26 јуни. Се очекува, во…
(Кон претставата „Како паднало дрвото“ по текст на Катарина Морано во режија на Жига Дивјак и во продукција на Словенечкиот народен театар од Љубљана, Словенија. Главни улоги: Јанез Шкоф, Силва Чушин, Грегор Зорц, Маруша Маер, Тимон Штурбеј) Пишувајќи за оваа претстава на Жига Дивјак имам потреба да го споменам Харолд Пинтер и неговата изјава дека:…