(Кон „Витезите на лесната девојка“, по драмската предлошка на Корнелија Голи и Тамаш Олах во режија на Андраш Урбан и во продукција на театарот Деже Костолањи од Суботица. Гл. улоги: Тимеа Филеп, Андреа Веребеш, Дина Дедовиќ Томиќ, Бланка Хорват, Габор Месарош, Борис Кучов и Давид Бубош)
Каде се актерските сензибилитети надвор од сцената и кои се патеките на нивните радости и страдања, лаги и измами? „Витезите на лесната девојка“ е на некој начин инспирирана од оперетскиот стил, но е вовлечена во темните пештери на несфатеноста на актерската професија низ фарсичните изразни отрови кои заедно со лелеавата драматургија креираат претстава со мошне духовита димензија, но и со извесна горчина дека сепак актерскиот живот е збир од неизвесности и тензии. Започнувајќи со актерскиот синдикат, режијата на Андраш Урбан се раширува во многу сегменти од општеството, но низ оперетски израз кој не сме го виделе во некои други негови режии. „Витезите на лесната девојка“ е инспирација за една сокриена фарсичност која совршено добро легнува на тој оперетски израз, но е и одличен простор за актерската компактност која за оваа претстава е и тоа како важна. Тоа значи дека Урбан не завлегува во диференцирање на персоналитети, како што е и негов режисерски обичај, туку на комплекс од ситуации кои ги поврзува органиката на драматургијата која со својата флуидност дозволува продуктивни импровизации правејќи ја симпатична и многу духовита.
Она што најмногу го свртува вниманието е цикличната иронија која не поштедува никого, но и пародискиот аспект во оперетскиот израз. Урбан е режисер кој секогаш ги жртвува ликовите за сметка на пораката и острите критики, но е и режисер кој понекогаш донесува некој нов израз каков што е оваа фарсична верзија на оперетата. Дали актерските проблеми, нивниот општествен и социјален статус се главните рамки низ кои поминува оваа „фарсична оперета“ и колку е тоа релевантно имајќи го во обѕир тоа дека актерите во оваа претстава се повеќе дел од концептот отколку ликови од извесна драматургија? Да, актерскиот бунт и образложението дека нивниот социјален живот е сведен на многу ниски гранки е почетна точка што не воведува во режисерката, прво експликација, а потоа инсценација и тоа станува легитимно најмногу кога се прекинуваат оперетските парчиња враќајќи ги актерите на нивниот „вистински“ проблем. Но, во оваа концепција (која би рекол дека е доста мудро водена) вистинскиот проблем е долготрајниот третман на актерите и идната индолентност на општството кон нив. Се чини дека токму затоа во режијата се приоѓа кон оперетскиот израз. Затоа што и персифлажата и фарсата се театарски израз кој ги извелкуваат ирониските аспекти, а оперетата е жанр/механизам од чијашто содржина се говори за лошиот театар и комерцијализираноста. Таа легитимност Урбан ја врамува во еден многу специфичен режисерски ракопис кој иако многу се разликува од сите негови други претстави е театарски јазик кој е сосема релевантен.
Кога сме кај актерската игра мора да се потенцира дека сите седум актери и актерки функционираат како едно тело. Нивните актерски сензибилитети се посветни на темата и проблемот на претставата, па во јадрото на нивните становишта како актери и во кореографските пасажи се крие и фарсичниот акспект на целиот овој проект. Тимеа Филеп, Андреа Веребеш, Дина Дедовиќ Томиќ, Бланка Хорват, Габор Месарош, Борис Кучов и Давид Бубош многу храбро, со целата своја креативност и одличната моќ за импровизација зборуваат за се она што значи несфатеност на актерската личност во сите општествени формации, не само во оваа. Нивната консеквентност и симбиотичната игра прават оваа претстава да звучи многу оригинално, додека нивниот актерски сензибилитет прави тие сепак да делуваат како различни прсоналитети. Тимеа Филеп раскошно ја отворила кореографската потцртаност на сите ликови така што и во таа смисла овие актери делуваат импозантно. Актерот со актерските средства говори за несогледливоста на своите статусни симболи од страна на општетството и тоа во оваа претстава делува мошне импактно, а актерската игра станува незаборавна.
Еден од најитересните сегменти во оваа претстава е музиката на Арпад Серда која е пишувана во оперетски стил, но со силен современ ангажман, така што сите музички партии стануваат многу важно врзно ткиво на пораката што оваа претстава ја испраќа. Костимографијата на Марија Сремац се движи од современиот начин на мислење кој подразбира дури и приватно костимирани актери па се до историските колоритни костими кои го потенцираат раскошот на боите на класиката, со мала поместеност во духот на фарсичноста. Празната сцена која повремено е поддржана со неколку големи оперни кулиси е сценографско решение на самиот режисер, а како што кажавме погоре кореографијата на актерката Тимеа Филеп говори за оригиналноста на актерскиот израз кој многу често има висока амплитуда на опишување и делување.
„Витезите на лесната девојка“ е фарсична оперетка која никогаш нема да биде забавна претстава. И тоа е нејзиниот најголем квалитет. Она што во нас како публика побудило интенција за смеа и аплауз е далеку испратената порака дека актерите се уметници и час поскоро треба да бидат третирани како такви. Дека не знаат да играат фудбал, дека не можат да бидат политичари и дека не знаат да продаваат никакви продукти освен својот талент и својот артизам.
Рецензија на Сашо Огненовски
Фондацијата за унапредување и промоција на културните вредности „Славко Јаневски“ го распиша конкурсот за наградата „Роман на годината“ за 2024 година, кој ќе трае од 15 декември до 15 јануари 2025 година. Фондацијата за унапредување и промоција на културните вредности „Славко Јаневски“ го распиша годинашниот конкурс за наградата „Роман на годината“ за 2024 година, кој…
„На окрутноста на животот потребна му е благоста во погледот“, е превод на оригиналното издание „Окрутности живота потребна је благост погледа“, книга од соседството, од авторот Дејан Петровиќ, кој живее во Нови Сад, Србија. Тој зад себе, во неколку децениското пишување, остварил многубројни средби и направил интервјуа со значајни режисери, писатели, со луѓе од уметноста….
Министерот за култура и туризам Зоран Љутков, во просториите на НУ Завод за заштита на спомениците на културата и музеј – Охрид се обрати на прес-конференција по повод најновите археолошки откритија во Охридско-струшкиот Регион. Станува збор за вредни наоди, околку 80, откриени на локалитет во Охридско-струшкиот регион, односно на некропола од архајскиот период, 6 век…
Ново издание на „Збирка ноти – Камерна музика од Љубомир Бранѓолица Vol. I“. Новото електронско издание на „Збирка ноти – Камерна музика од Љубомир Бранѓолица Vol. I“. претставува избор на дела од богатиот опус на македонскиот композитор со хрватско потекло, Љубомир Бранѓолица. На повеќе од 40-тина страници се сместени шест нотографирани дела, избор од богатиот…
На манифестацијата „Годишни награди за режисерите“, која се одржа во Нови Сад, на истакнатиот македонски режисер Столе Попов му беше врачена наградата „Живојин Жика Павловиќ“ за промоција на балканската кинематографија во светот. Наградата му ја врачи легендарниот актер Предраг Мики Манојловиќ, откако воведно обраќање имаше Ненад Павловиќ, и самиот режисер по професија и син на…
Во Домот на културата „Билјана Беличанец“ синоќа, на последната фестивалска вечер, во преполната сала во присуство на бројни филмски работници, уметници, актери, режисери, претставници на политичкиот и културниот живот на земјава и претставници на дипломатскиот кор беа доделени наградите на 9. издание на МФФ Киненова. „Гран при“ доби филмот „Жена-убиец“ на грчката режисерка Ева Натена,…
Австрискиот режисер Улрих Зајдл е годинешен добитник на Наградата за животно дело на Меѓународниот филмски фестивал „Киненова“. -Со нас денеска е еден од најинтересните филмски автори, сценарист, режисер и продуцент, Улрих Зајдл од Австрија. Режисерот кој уште пред да го побуди вниманието во 2001 година со „Тегобни денови“, го побуди вниманието и пред тоа на…
МФФ „Киненова“ ќе се одржи по деветти пат од 15 до 20 октомври, со македонскиот долгометражен анимиран филм на Гоце Цветановски „Јон Вардар против Галаксијата“. -На мое големо задоволство Тематски би ја започнал истата претставувајќи го овогодинешниот фестивалски слоган: Што е прво? Филмот или приказната? Огромна благодарност за целиот визуелен идентитет на овогодинешното издание на…
