Фредерик Гарсија Лорка – 80 години од неговото погубување
— 21 август, 2016Осумнаесетти август 1936 година, или можеби деветнаесетти, не се знае точно, Федерико Гарсија Лорка бил донесен од неговата затворска ќелија во Гранада, некаде во ридовите североисточно од градот. Можно е дека во текот на ноќта (или неколку часа, постојат различни податоци) поминал во детско летувалиште Колонија, кое на почетокот на Шпанската граѓанска војна се претвори во транзитен камп за затворениците; и можно е дека го држале во паркиран автомобил. Во текот на часовите што му претходеле на погубувањето, Лорка, исполнет со безнадежност или пушел, или пак разговарал со своите другари од ќелијата, или нем седел помеѓу двајца наоружени мажи, кои го чувале. Кога сфатил дека го носат на „пасео“, последно шетање пред погубување, наводно барал свештеник. Според оваа верзија, му било кажано дека нема ниту еден. Можеби и бил мачен бидејќи еден од неговите џелати подоцна се фалел дека „му испалил два куршуми во газот, бидејќи тој бил педер“. Сепак, како и многу други гласини за последните мигови на Лорка и оваа не е потврдено.
Гарсија Лорка со неговиот пријател, славниот сликар, Салвадор Дали
На денот кога е убиен, Лорка имал 38 години. Со дваесет и кусур години, ја напишал збирката балади „Цигански романсеро“, збирка со која веднаш станал најславен шпански поет, а неговите андалузиски трагедии (Крвави свадби и Јерма) му донесоа титула на еден од најголемите драмски писатели. Од детството бил опседнат со неговата смрт, па и со деталите околу сопственото погребување. Салвадор Дали, близок пријател на Лорка, а можеби и неговата љубов, раскажувал како Лорка за време на студентските денови во Мадрид, понекогаш го преттавувал сопственото погребување. „Поет во Њујорк“ е збирка којашто поетот ја напишал во текот на едногодишниот престој во САД и во Куба, содржи неколку алузии на убиство, сите во прво лице.
Лорка во својата соба, испод слика на Салвадор Дали
Славата на Лорка се прочула и надвор од Шпанија, „Крвави свадби“ биле хит во Буенос Аирес, а Лорка присуствувал на една изведба, го шармирал Пабло Неруда и го изнервирал Хорхе Луис Борхес. Меѓу негови пријатели од САД била и Милдред Адамс, новинарка на Тајмс“, и издавачот и критичар Хершел Брикел, кој тврдел дека не знае никого друг, освен Лорка, кој е најблиску до поимот гение. Потрагата по Лорка започнала веднаш откако се прочула веста дека поетот е исчеснат. Во октомври 1936 претседателот на лондонскиот ПЕН-клуб во Лондон, пратил телеграма на воениот намесник на Гранада и барал известување за негоиот познат колега.
После граѓанската војна, официјална политика на Франковиот режим ја оневозможуваше не само јавната туку и приватната расправа за тоа што се случило со исчазнатите. Лорка бил забранет се до 1954 година, кога Франко дозволил да се објави некакво издание на Собрани дела, нешто што без никаква основа го носи тој наслов, но и тогаш окоолностите под кои настрадал славниот Лорка останале табу тема. Повеќе од три децении Лорка лежеше во неодбележен гроб, а кога локацијата, или она што се сметаше за локација, официјално беше објавена, во 1971 година, тоа беше во најголем дел резултат на трудот на биографот на Лорка, Ирецот, Ијен Гибсон.
Фредерик Гарсија Лорка, роден на 5 јуни 1989 погубен на 19 август 1936 година, шпански поет, драматург и театарски режисер. Иако Лорка не се занимавал со политика, тој бил фатен за време на граѓанската војна и стрелан на 38 годишна возраст.
Лорка бил син на богат андалузисњки семјоделец. Биографијата бележи дека никогаш не бил успешен ученик. Со родителите се сели во Гранада, а во 1919 тој оди во Мадрид каде студира книжевност и право. Таму се запознава и се дружи со тогашните шпански интелектуалци како што е Луис Буњуел и Салвадор Дали, што имало големо влијание врз него. Музика студирал кај М. де Феил, кој му ја всадил љубовта кон народната песна и го усмерил кон собирање на народно творештво.
За време на граѓанската војна, Лорка се затекнал во Гранада, каде на 19 август во 1936 година фашистичките војници го стрелале, а телото го фрлиле во необележан гроб. Франковата влада сакала да го уништи споменот на Лорка, такашто ги уништила сите негови дела, а спомнувањето на неговото име било строго забрането. Бидејќи беше меѓу првите жртви на граѓанската војна, Лорка набргу станал симбол на жртва од политичка репресија и фашистичка тиранија.
ГИТАРА
Почнува да тажи
гитарата.
Се кршат чашките
на зората.
Почнува да тажи
гитарата.
Залудно ја замолчуваш
Нема да молчи
таа.
Тажи монотона
водите како што тажат
ветројте како што тажат
на снегот.
Нема да замолчи
таа.
Тажи по далечни
нешта.
Песок на жешкиот југ
камелии бели што бара.
Стрелата без цел ја тажи.
вечерта без утре.
И првата птица
на гранка
Ох, гитаро!
Срце рането
со пет меча
Автор:
Слични статии
-
-
Почина филологот и научник Атанас Вангелов
24 октомври, 2021 -
-
Луиз Глик е 16. добитничка на Нобеловата награда за литература
21 октомври, 2020
Последни статии
-
Дејан Петровиќ: Интервјуата се секогаш танго за двајца
— 19 ноември, 2024„На окрутноста на животот потребна му е благоста во погледот“, е превод на оригиналното издание „Окрутности живота потребна је благост погледа“, книга од соседството, од авторот Дејан Петровиќ, кој живее во Нови Сад, Србија. Тој зад себе, во неколку децениското пишување, остварил многубројни средби и направил интервјуа со значајни режисери, писатели, со луѓе од уметноста….
-
Нашето културно наследство не е само наша обврска, туку и одговорност кон идните генерации
— 8 ноември, 2024Министерот за култура и туризам Зоран Љутков, во просториите на НУ Завод за заштита на спомениците на културата и музеј – Охрид се обрати на прес-конференција по повод најновите археолошки откритија во Охридско-струшкиот Регион. Станува збор за вредни наоди, околку 80, откриени на локалитет во Охридско-струшкиот регион, односно на некропола од архајскиот период, 6 век…
-
Ново издание на „Збирка ноти – Камерна музика од Љубомир Бранѓолица Vol. I“
— 5 ноември, 2024Ново издание на „Збирка ноти – Камерна музика од Љубомир Бранѓолица Vol. I“. Новото електронско издание на „Збирка ноти – Камерна музика од Љубомир Бранѓолица Vol. I“. претставува избор на дела од богатиот опус на македонскиот композитор со хрватско потекло, Љубомир Бранѓолица. На повеќе од 40-тина страници се сместени шест нотографирани дела, избор од богатиот…
-
Столе Попов добитник на наградата „Живојин Жика Павловиќ“ за промоција на балканската кинематографија во светот
— 22 октомври, 2024На манифестацијата „Годишни награди за режисерите“, која се одржа во Нови Сад, на истакнатиот македонски режисер Столе Попов му беше врачена наградата „Живојин Жика Павловиќ“ за промоција на балканската кинематографија во светот. Наградата му ја врачи легендарниот актер Предраг Мики Манојловиќ, откако воведно обраќање имаше Ненад Павловиќ, и самиот режисер по професија и син на…
-
Гран при на „Киненова“ за филмот „Жена-убиец“ на грчката режисерка Ева Натена
— 21 октомври, 2024Во Домот на културата „Билјана Беличанец“ синоќа, на последната фестивалска вечер, во преполната сала во присуство на бројни филмски работници, уметници, актери, режисери, претставници на политичкиот и културниот живот на земјава и претставници на дипломатскиот кор беа доделени наградите на 9. издание на МФФ Киненова. „Гран при“ доби филмот „Жена-убиец“ на грчката режисерка Ева Натена,…
-
Познатиот австриски режисер Улрих Зајдл е лауреат на „Киненова, фестивал кој се отвора утре со „Јон Вардар против галакцијата“ на Гоце Цветановски
— 14 октомври, 2024Австрискиот режисер Улрих Зајдл е годинешен добитник на Наградата за животно дело на Меѓународниот филмски фестивал „Киненова“. -Со нас денеска е еден од најинтересните филмски автори, сценарист, режисер и продуцент, Улрих Зајдл од Австрија. Режисерот кој уште пред да го побуди вниманието во 2001 година со „Тегобни денови“, го побуди вниманието и пред тоа на…
-
„Што е прво? Филмот или приказната“ е мотото на 9. МФФ „Киненова“
— 7 октомври, 2024МФФ „Киненова“ ќе се одржи по деветти пат од 15 до 20 октомври, со македонскиот долгометражен анимиран филм на Гоце Цветановски „Јон Вардар против Галаксијата“. -На мое големо задоволство Тематски би ја започнал истата претставувајќи го овогодинешниот фестивалски слоган: Што е прво? Филмот или приказната? Огромна благодарност за целиот визуелен идентитет на овогодинешното издание на…
-
45. ИФФК „Браќа Манаки“: Иднината на фестивалот зависи од она што ќе им го пренесеме на младите
— 1 октомври, 2024На годинешното 45 издание на Интернационалниот фестивал на филмска камера „Браќа Манаки“, најстар фестивал и еден од трите фестивали во светот посветен на кинематограферите, кој се одржа од 21 до 27 во Битола, главната награда „Златна камера 300“ му припадна на германскиот филм „Наставничка канцеларија“ односно на кинематограферката Џудит Кауфман. Секако, одличен филм, безвременски, што…
