Автоимуно самоуништување: Скопје стана град на пропуштена шанса!
— 26 јули, 2021Недостигот од визија за развој на Скопје е супституиран со незнаење и урбанистичко-архитектонски мобинг врз супстратот на македонската престолнина, оценува професорот Горан Марковски.
Илјада и седумдесет граѓани починаа, а огромен број останаа без покрив над главата. Разорниот земјотрес утрото на 26-ти јули 1963 година предизвика многу семејни трауми, огромни човечки загуби и материјални штети, но во сета таа трагедија создаде и нова шанса: да се игради нов, модерен и функционален град, по мерка на неговите жители.
Педесет и осум години подоцна, дали Скопје навистина стана таков град? Ако се остават настрана емоциите на сите што живеат во него (најчесто поврзани со спомени за детството и младоста), оценката на стручњаците воопшто не е поволна. Градот Скопје денес едвај би добил преодна оценка. Шансата од пред 58 години не е искористена на правилен начин.
„За постземјотресно Скопје, пропуштената шанса подразбира неповратно изгубена можност, од потполно невпечатливо европско предградие да прерасне во град со свој и тоа светски препознатлив, идентитет“, вели д-р Горан Марковски, професор на катедрата за бетонски конструкции и мостови на Градежниот факултет на УКИМ.
„Пропуштената шанса понекогаш може да значи неосвоен медал, неостварена љубов, за многумина нереализирана цел, за сонувачите мотив за бескрајно мечтаење. Исчезнаа визионерите, а со нив и визијата за дооформување на осмисленото градското јадро и на сето она што градот требаше да го направи вистински велеград. Испразненото место го зазедоа некои други, кои дезориентирани во маглата на сопствените заблуди, незнаење и деструктивна моќ, извршија урбанистичко-архитектонски мобинг врз супстратот на македонската престолнина“, оценува професорот.
Урбанистички егзибиции
Според Марковски, еден од проблемите е што транзицијата од еден во друг систем, во кој доминира приватниот интерес и капитал, ја дочекавме неподготвени. Како пример за тоа го посочува фактот дека првиот Закон за градење е донесен во 2005 година – дури 14 години по осамостојувањето на земјата. Марковски потенцира дека систем во кој личниот интерес прерасна во врвен и сѐ уште единствен приоритет, и кој нема оформени антитела на општествениот одбранбен механизам, од алчност почна автоимуно да се самоуништува.
„Се покажа дека приватниот капитал, особено во областа на градежништвото, поседува страотна моќ, дека по половина век од разорниот земјотрес почна да делува како негова своевидна антитеза – наместо со уривање, градот го разгради со опсесивно градење. Секаде и сешто. На секоја слободна пора од градското ткиво. На секоја сончева траекторија. Притоа, не водејќи сметка за заедничкиот интерес, за вистинските потреби, за одржливоста, климатските промени, сеизмичноста, за наследството што ни е оставено, за она што ќе го оставиме зад нас. Потклекна Скопје пред вирусот од шпекулативни и лукративни ГУП-ови, ЛУПД-ови, нарачани ДУП-ови и други урбанистички егзибиции, кои успешно се (зло)употребуваат како стекнато право и алиби за ѕидање нови урбани грдотии и за едновремено доѕидување на нечии финансиски кули, кои како трајни лузни на неговото тажно и изнемоштено лице ќе останат долго да сведочат за нашето постоење, цивилизациското ниво, за пропуштената шанса, за нас”, укажува професорот.
Не само што не постои концепт и стратегиска визија дали и во која насока треба да се развива градот или да се каже „стоп“ за градењето, туку заради т.н. нарачан урбанизам денес се загушени и последните „икони“ на градот. Пример за тоа е старата железничка станица, која наместо да се реконструира и да биде претворена во културен центар, денес е опколена од нови масивни објекти, стуткана и маргинализирана меѓу нив.
Целосниот текст може да се прочита на следниов линк: DW
Автор:
Слични статии
-
-
Видео колаж “Тајните архиви на Скопје“ во „Котур“
4 декември, 2019 -
-
Последни статии
-
Распишан конкурсот за наградата „Роман на годината“ за 2024 година
— 19 декември, 2024Фондацијата за унапредување и промоција на културните вредности „Славко Јаневски“ го распиша конкурсот за наградата „Роман на годината“ за 2024 година, кој ќе трае од 15 декември до 15 јануари 2025 година. Фондацијата за унапредување и промоција на културните вредности „Славко Јаневски“ го распиша годинашниот конкурс за наградата „Роман на годината“ за 2024 година, кој…
-
Дејан Петровиќ: Интервјуата се секогаш танго за двајца
— 19 ноември, 2024„На окрутноста на животот потребна му е благоста во погледот“, е превод на оригиналното издание „Окрутности живота потребна је благост погледа“, книга од соседството, од авторот Дејан Петровиќ, кој живее во Нови Сад, Србија. Тој зад себе, во неколку децениското пишување, остварил многубројни средби и направил интервјуа со значајни режисери, писатели, со луѓе од уметноста….
-
Нашето културно наследство не е само наша обврска, туку и одговорност кон идните генерации
— 8 ноември, 2024Министерот за култура и туризам Зоран Љутков, во просториите на НУ Завод за заштита на спомениците на културата и музеј – Охрид се обрати на прес-конференција по повод најновите археолошки откритија во Охридско-струшкиот Регион. Станува збор за вредни наоди, околку 80, откриени на локалитет во Охридско-струшкиот регион, односно на некропола од архајскиот период, 6 век…
-
Ново издание на „Збирка ноти – Камерна музика од Љубомир Бранѓолица Vol. I“
— 5 ноември, 2024Ново издание на „Збирка ноти – Камерна музика од Љубомир Бранѓолица Vol. I“. Новото електронско издание на „Збирка ноти – Камерна музика од Љубомир Бранѓолица Vol. I“. претставува избор на дела од богатиот опус на македонскиот композитор со хрватско потекло, Љубомир Бранѓолица. На повеќе од 40-тина страници се сместени шест нотографирани дела, избор од богатиот…
-
Столе Попов добитник на наградата „Живојин Жика Павловиќ“ за промоција на балканската кинематографија во светот
— 22 октомври, 2024На манифестацијата „Годишни награди за режисерите“, која се одржа во Нови Сад, на истакнатиот македонски режисер Столе Попов му беше врачена наградата „Живојин Жика Павловиќ“ за промоција на балканската кинематографија во светот. Наградата му ја врачи легендарниот актер Предраг Мики Манојловиќ, откако воведно обраќање имаше Ненад Павловиќ, и самиот режисер по професија и син на…
-
Гран при на „Киненова“ за филмот „Жена-убиец“ на грчката режисерка Ева Натена
— 21 октомври, 2024Во Домот на културата „Билјана Беличанец“ синоќа, на последната фестивалска вечер, во преполната сала во присуство на бројни филмски работници, уметници, актери, режисери, претставници на политичкиот и културниот живот на земјава и претставници на дипломатскиот кор беа доделени наградите на 9. издание на МФФ Киненова. „Гран при“ доби филмот „Жена-убиец“ на грчката режисерка Ева Натена,…
-
Познатиот австриски режисер Улрих Зајдл е лауреат на „Киненова, фестивал кој се отвора утре со „Јон Вардар против галакцијата“ на Гоце Цветановски
— 14 октомври, 2024Австрискиот режисер Улрих Зајдл е годинешен добитник на Наградата за животно дело на Меѓународниот филмски фестивал „Киненова“. -Со нас денеска е еден од најинтересните филмски автори, сценарист, режисер и продуцент, Улрих Зајдл од Австрија. Режисерот кој уште пред да го побуди вниманието во 2001 година со „Тегобни денови“, го побуди вниманието и пред тоа на…
-
„Што е прво? Филмот или приказната“ е мотото на 9. МФФ „Киненова“
— 7 октомври, 2024МФФ „Киненова“ ќе се одржи по деветти пат од 15 до 20 октомври, со македонскиот долгометражен анимиран филм на Гоце Цветановски „Јон Вардар против Галаксијата“. -На мое големо задоволство Тематски би ја започнал истата претставувајќи го овогодинешниот фестивалски слоган: Што е прво? Филмот или приказната? Огромна благодарност за целиот визуелен идентитет на овогодинешното издание на…
