Mлада жена брза по улица во средениот дел на Лондон. Влегува во станот и го повикува својот татко. Одејќи од соба во соба,  го наоѓа виталниот старец, кој седи во стол и чита книга. Ги вади слушалките и престанува музиката да се слуша. Неговата ќерка му соопштува дека одлучила да живее во Париз со нејзиниот иден сопруг.  Нејзиниот татко ја прашува вознемирен: „А што ќе се случи со мене!“ Запрашан зошто ја избркал жената која се грижела за него, тој смирено и вели дека таа кучка го крадела и дека му исчезнал неговиот рачен часовник! Неговата ќерка го прашува дали е сигурен да не случајно го оставил во неговото тајно место!? Тогаш лутината расне: „Од каде знаеш дека го имам тоа место? Тие наскоро го наоѓаат часовникот и веќе можеме да видиме дека човекот е во голема неволја која дури и неговите најблиски не можат да ја ублажат.

Така сме воведени во една драматична приказна за една мистериозна болест која ги нагризува можданите функции и ја нарушува животната перцепција, а тоа е демензија. Современата медицина не успева да се справи со оваа болест, поради која страдаат сите, вклучувајќи го и семејството на болните. Смртта како неизбежен дел од човечкото постоење следи од многу причини, но, деменцијата е подмолна, го движи само моментот на разделба, правејќи невозможно сè околу жртвата.

Некои од поновите, исклучителни филмови нè воведоа во слична трагична животна приказна, се потсетуваме на шокантниот филм „Loveубов“ (2012 година, неколку номинации за Оскар) во режија на Мајкл Ханеке, со фасцинантниот ѕвезден тандем Емануел Рива и Jeanан-Луј Трентинијан. Или „Still Alice“ (2014 Still Alice) на режисерското дуо Гленцер-Вестморленд, во која главниот лик, 50-годишен доктор по неврологија, открива дека станува жртва на деменција. Џулиен Мур доби Оскар за главната улога во овој извонреден филм.

Филмот „Татко“, трае 97 минути, е режиран,  како негово филмско деби, од познатиот француски драмски писател Флоријан Зелер (1979 г.), според неговата драма од 2012 година, која доби големо признание. По десет претстави, изведени во 25 земји, Лондон Тајмс го опиша Зелер како „највозбудливиот театарски писател на нашето време“.

Почнувајќи да размислува за нова креативна дисциплина, Зелер реши да се потпре на најдобрата. Тој ја даде својата драма за филмска адаптација на еден од најдобрите сценаристи, оскаровецот Кристофер Хемптон („Опасни врски“ и „Помирување“), потоа, го привлече познатиот Ентони Хопкинс (1937 година, Оскар за улогата на канибал Лектор во филмот на Џонатан Дем, „Кога јагнињата ќе стивнат“) и Оливија Колман, (Оскар за кралицата во„ Миленичето“ на Ландинос) ги имаат главните улоги на татко и ќерка. Музиката е напишана од познатиот италијански пијанист и композитор, Лодовико Еинауди, додека филмот го монтирал еден од најбараните мајстори во овој занает, Јоргос Ламбринос. Директорот на фотографија Бен Смитхард му обезбеди визуелни и колористички решенија на овој камерен филм кои моќно ја подвлекува  енигматската текстура на филмот на работ на хорор. 

Кога го добил сценариото од Хамптон во 2017 година, Зелер му го понудил на Хопкинс да го прочита, кој првично одбил да глуми деменцијален херој на негова возраст, но Зелер чекал две години. Потоа се појавил Хопкинс и, како што подоцна признал, не можел да си дозволи да ја одбие брилијантно напишаната улога што што беше во ранг со Кралот Лир на Шекспир. Дури и на негово барање, јунакот на драмата, Андре, доби ново име Ентони, воведувајќи метакритичка конотација во разбирањето на односот помеѓу ликот и актерот.

Филмот досега освои многу награди на филмските фестивали а последните се Оскар за најдобро адаптирано сценарио и Оскар за главна машка улога којашто му припадна на Ентони Хопкинс. Прикажан на крајот на минатата година на филмскиот фестивал во Санденс, „Татко“ наиде на сериозен критички одговор и сега има шест номинации за најважните категории на Американската филмска академија и 

Избегнувајќи реално да ја следи психолошката напнатост помеѓу ќерката Ана и таткото Ентони, бидејќи тоа би довело до предвидлива мелодраматска матрица, Зелер го следи гледиштето на херојот од следната низа: улогата на Ана, според него, одеднаш ја презема друга актерка (Оливија Вилијамс), која на крајот од филмот се појавува и како медицинска сестра во дом за стари лица). Роднините на Ентони слично добиваат нови функции во играта со огледало, а тоа се повторува и со сопругот на Ана, кого наизменично го играат Руфус Сивел и Марк Гетис.

Во првото појавување на избраниот на Ана, таткото разговара со него и одеднаш го забележува часовникот на неговата лева рака. Бидејќи веќе ја разбравме симптоматската фиксација на часовникот (еден од првите симптоми на деменција е обидот на херојот да го поврзе времето со кое губи контакт), играта со црн хумор започнува. Ентони прашува од каде го купил часовникот, а овој, наметнувајќи го часовникот пред погледот на таткото, цинично објаснува дека часовникот му припаѓал долго време.

Во следната секвенца, Ентони го наоѓа својот зет (овој пат тоа е Марк Гејтс) и вознемирен го прашува што прави во неговиот стан, а тој остро го предупредува дека не е негов стан. Но ние и не знаеме кој е во чиј стан. Всушност, не знаеме дали овие мажи се негови зетови, бидејќи за време на испрашувањето со докторот на Ентони, Ана признава дека никогаш немала намера да се пресели во Париз, но дека тоа било обид да го смести нејзиниот татко во дом за дополнителна нега. Подоцна, патем, таа најавува дека е разведена пет години, што треба да се разбере условно, можеби е дел од стратегијата за одбрана.

Повремено, таткото има моменти на просветлување, кои се манифестираат на забавен начин. На првото спомнување за преселбата во Париз, тој ја предупредува Ана дека таму не знаат ниту англиски! Во еден момент, на зачуденоста на неговата ќерка, тој се фали дека бил играч во степовање, а потоа изведува неколку движења што укажува дека знае нешто од таа област. Патем, како што обично се случува кога започнува мистериозната болест, тој се спротивставува на земање лекови, („што е тоа, кога сум здрав“!)

Нема навестувања за тоа што тој го правел во текот на претходните децении, што се случило со мајката на Ана или помладата сестра. Ентони ја спомнува мешајќи ја со новата негувателка Лора (Аимојин Потс), која го разгалува стариот господин со својата младост и убавина. При споменување на младата сестра, силно се вознемирува, како да допрел некаква семејна тајна. Понесен од убавината на Ана, тој се обидува да ја шармира и и вели, да го прославиме ова дружење, налевајќи и пијалок, при што девојката ја прифаќа играта.  „Дали си калуѓерка?“ Кога девојката вели „не“, Ентони поентира (како во расправијата на Хамлет со Полониус): „А тогаш зошто зборуваш со мене како со ретардирана личност?“ Момент на луцидност, што не го спречува одењето кон насетениот крај. 

Бидејќи ова не е акционен трилер (во него секогаш се знае кој победува), сепак можам да кажам дека во последниот кадар, Ентони ја става главата на рамото на медицинската сестра (овој пат, двојничката на неговата ќерка, Оливија Вилијамс), и повеќе не е важно што се случува повеќе во неговата заматена свест. Ако некој помисли дека тоа е визија за влегување во рајот, барем земно, немам ништо против.

Дали е сега премногу да се каже дека Ентони Хопкинс го достигна врвот во  својата раскошна кариера, имајќи ја до себе величествената актерка Оливија Колман! Како во едно музичко чудо, сè тука е усогласено до последната нијанса, за само 97 минути. Концизност, скоро навреда за прогонуваните обврзници! Доволно паметно, за гледачите, искуство што нè тера да се преиспитаме, каде, секој од нас, би можел на некого да ги ублажи незаслужените страдања? Ако почнеме да размислуваме во таа насока, дали е тоа малку?

Извор: Nova s