Џими Вејлс ни во сон не можел да замисли дека денес ќе постојат преку 50 милиони објави кога на 15 јануари 2001 заедно со Лери Сангер ја основал онлајн енциклопедијата со слободен пристап, Википедија.
Платформата денес е меѓу 20те најомилени интернет страници на светот и без комерцијална позадина. Вејлс тогаш го составил првиот текст на англиски јазик и читателите ги поздравил како што е вообичаено меѓу програмери со „Hello World” („Здраво свету”).
Само на германски јазик Википедија брои преку 2,5 милиони енциклопедиски сосржини и е на четврто место од сите јазици. По првата англиска верзија, германската беше втората што стартуваше 2 месеца по англиската Википедија во март 2001. Германските страници дневно бележат во просек по 15 милиони пребарувања. Патем, најстарата сочувана верзија на еден текст на германски јазик третира нешто што со корона пандемијата стана познато на секого: „ланчана реакција на полимераза”, односно молекурално биолошка постапка која е попозната под скратеницата ПЦР.
Дали ќе знаевте дека зборот е кованица од „Вики” што на хавајски значи брзо и „енциклопедија”, односно опширна збирка на поими. Според името, „Википедија” треба да служи за пребарување на брзо достапни информации.
Денес под „Вики” подразбираме онлајн понуда која може да се користи и без претходни знаења. Според текстот што може да се најде на Википедија, се работи за „страница чија содржина не само што ја читаат посетителите, туку директно во прозорецот на онлајн пребарувачот може да биде и променета. Целта честопати е заеднички да се кумулира искуство и знаење (колективна интелигенција) и да се документира во форма разбирлива за целната група.”
По правило волонтери “википедијанци” ги пишуваат текстовите. Само за германската страница се пријавени 3,6 милиони лица, но за активни се сметаат само околу 20 илјади.
Но, многу автори не значи и добар квалитет. Затоа постапката за контрола на текстовите во текот на времето постојано се усовршува. Правилата на германофоните важат за посебно строги, но и бројот на луѓе кои сакаат да работат волонтерски е сѐ помал.
Инаку, зад Википедија стои фондацијата Викимедија, на која Вејлс во минатото и ја подарил енциклопедијата. Без реклами и исклучиво од донации се финансираат инфраструктурата на онлајн лексиконот и програмерите. Фондацијата изминатата година имаше прилив од 120 милиони долари.
Листата со јазици со најголем број објави ја предводи англискиот со 6,1 милиони. Веројатно за многумина неочекувано на второ и трето место се јазици кои воопшто не се многу распространети во светот: јазик кој го зборуваат околу 18 милиони лица на Филипините на второ и шведски на трето место пред германската верзија која е на четврто место.Причина за тоа е веројатно што на двата јазика се објавуваат и автоматски или делумно автоматски генерирани објави. Ако се бројат само објавите де факто составени од автори, германската верзија е на второ место.
Според статистиката на Википедија само германската верзија во печатена форма – и без фотографии – би зафаќала 1471 тома. Потребни би биле осум регали, ако на секој се наредат по 200 книги. Последниот би бил до половина пополнет.
Постојано се случува поединечни држави да цензурираат слободно достапни информации. Па така и Викепедија во неколку држави беше блокирана, на пример со години во Кина и Турција, како и курдската верзија во Иран, а еден период не беше достапна ниту узбекистанската. Русија работи на развој на сопствена алтернатива за онлајн лексиконот основан од Американците Вејлс и Сангер. Според информации на руските медиуми за тоа веќе бил издвоен и соодветен буџет.
Извор: Дојче веле
Фондацијата за унапредување и промоција на културните вредности „Славко Јаневски“ го распиша конкурсот за наградата „Роман на годината“ за 2024 година, кој ќе трае од 15 декември до 15 јануари 2025 година. Фондацијата за унапредување и промоција на културните вредности „Славко Јаневски“ го распиша годинашниот конкурс за наградата „Роман на годината“ за 2024 година, кој…
„На окрутноста на животот потребна му е благоста во погледот“, е превод на оригиналното издание „Окрутности живота потребна је благост погледа“, книга од соседството, од авторот Дејан Петровиќ, кој живее во Нови Сад, Србија. Тој зад себе, во неколку децениското пишување, остварил многубројни средби и направил интервјуа со значајни режисери, писатели, со луѓе од уметноста….
Министерот за култура и туризам Зоран Љутков, во просториите на НУ Завод за заштита на спомениците на културата и музеј – Охрид се обрати на прес-конференција по повод најновите археолошки откритија во Охридско-струшкиот Регион. Станува збор за вредни наоди, околку 80, откриени на локалитет во Охридско-струшкиот регион, односно на некропола од архајскиот период, 6 век…
Ново издание на „Збирка ноти – Камерна музика од Љубомир Бранѓолица Vol. I“. Новото електронско издание на „Збирка ноти – Камерна музика од Љубомир Бранѓолица Vol. I“. претставува избор на дела од богатиот опус на македонскиот композитор со хрватско потекло, Љубомир Бранѓолица. На повеќе од 40-тина страници се сместени шест нотографирани дела, избор од богатиот…
На манифестацијата „Годишни награди за режисерите“, која се одржа во Нови Сад, на истакнатиот македонски режисер Столе Попов му беше врачена наградата „Живојин Жика Павловиќ“ за промоција на балканската кинематографија во светот. Наградата му ја врачи легендарниот актер Предраг Мики Манојловиќ, откако воведно обраќање имаше Ненад Павловиќ, и самиот режисер по професија и син на…
Во Домот на културата „Билјана Беличанец“ синоќа, на последната фестивалска вечер, во преполната сала во присуство на бројни филмски работници, уметници, актери, режисери, претставници на политичкиот и културниот живот на земјава и претставници на дипломатскиот кор беа доделени наградите на 9. издание на МФФ Киненова. „Гран при“ доби филмот „Жена-убиец“ на грчката режисерка Ева Натена,…
Австрискиот режисер Улрих Зајдл е годинешен добитник на Наградата за животно дело на Меѓународниот филмски фестивал „Киненова“. -Со нас денеска е еден од најинтересните филмски автори, сценарист, режисер и продуцент, Улрих Зајдл од Австрија. Режисерот кој уште пред да го побуди вниманието во 2001 година со „Тегобни денови“, го побуди вниманието и пред тоа на…
МФФ „Киненова“ ќе се одржи по деветти пат од 15 до 20 октомври, со македонскиот долгометражен анимиран филм на Гоце Цветановски „Јон Вардар против Галаксијата“. -На мое големо задоволство Тематски би ја започнал истата претставувајќи го овогодинешниот фестивалски слоган: Што е прво? Филмот или приказната? Огромна благодарност за целиот визуелен идентитет на овогодинешното издание на…
