Раскинати меѓу љубов и традиција
— 5 ноември, 2019Моќта на актерот се состои во јавното изложување на неговата ранливост. Ако не е подготвен да ги изложува секојдневно и јавно грдотијата, стравот, слабоста, страста, тајните, болката, среќата, тој не би можел да се бави со оваа професија. И не само да ги изложува, туку и со нетрпение да чека можност да го прави тоа. Ако вака би се дефинирала работата на актерот, тогаш со радост можам да кажам дека оваа дефиниција до крај “цитирана” ја видов во пракса, во Врба на Милчо Манчевски.
Последниот филм на Милчо е она што верувам многумина филмски режисери од овие простори го бараат, но не секогаш им успева да го најдат. А умеат и добро да се правдаат. Велат дека немаме актери што би можеле да ги исполнат нивните замисли или “се вадат” на тоа дека филмови со силен емоционален набој и љубов на Балканот се режисерко “камиказе”. Неретко гледаме копии на филмски трендови или пропаганда, памфлет или филм со сочен мачо-балкански наратив. Врба е сè спротивно од тоа. Тој е македонски изворен филмски јазик, што лично сум посакувала да го видам.
Милчо напишал и снимил приказна за нас. Автентичноста на атмосферата во филмот е наше огледало во кое можеме да се видиме, и што е најважно – сами како публика да просудиме за себе и за своето место. Режисерот мајсторски успева (без да ни наметне каков било суд, мисла или идеја за нашето минато и сегашност), да ни даде филмски одблесок на она што го носиме во себе, и од кое нема бегање. Дали тоа ви се допаѓа или не, е друга работа и друга тема и за друго место за дискусија.
Автентичноста на приказните проследена најмногу низ ликовите и пејсажите, не може да не не’ допре. Можеме да се опираме колку сакаме и да се преправаме дека сме нешто друго, нешто инакво, но записот за нас во Врба е важна традиционална нишка, растегната низ минато и денешнината. Пустинските, бескрајни поетски доловени пејсажи на сушата како метафора за неплодноста, и дождот како нејзин контрапункт во првата приказна, се совршена подлога за драматичната љубов на Донка и Милан. Втората и третата приказна се поврзани на чудесен начин. Ја следиме бајковитата љубов меѓу Родна и Бранко, сместена во едно урбано милје, испогането од транзициските “вредности”, како еден брз обид да побегнеме од она што сме. Во исто време паралелно, со одлично режисерско-монтажерско решение, ја допираме и душата на Катерина што посвоила дете.
Сите три приказни пак, ги врзува непомирувањето со состојбата на неможност да се зачне дете. Згора на се’ – уште подраматичен е машкиот дел од филмот на оваа тема. Кај Милчо видовме уште една состојба, што отвора ново поглавје во машките ликови од нашето поднебје: мажот (од овие простори) може во себе да гори и да страда по чедо уште полудо и понерационално од жената!
Ќотекот и неконтролираната хистерија врз дете на два пати прикажани во филмот, говорат за човечката состојба на земање на животот здраво-за-готово. Ќотек од мајчината рака, кој првобитно во дамнината можеби произлегол од инстинктивен и неконтролиран страв од загубата на најмилото. За денес да се извитопери во транзициски отпад, во фрустрација, во некадарност да се справиме со новото време, додека длабоко во нас не’ кине традицијата (на раѓање). Во еден миг ви прелетува мисла за тоа колку е природата немилосрдна – дава кај што не треба, а одзема кај што треба да даде. Но од природата нема бегање. Исто како и од несреќата. Да беше се’ подеднакво во давањето и одземањето ќе бевме ускратени од она што всушност не’ движи низ времето и просторот и ни дарува уметност. А тоа се чувствата! На крајот на филмот останува да тежи прашањето, кое совршено кореспондира со денешното живеење: дали и зошто родителството треба да се третира како врвен животен дострел на жената и мажот, но и на љубовта?
Сите ликови во филмот се поврзани на мудар начин, и оние од дамнина и оние денес, но и меѓусебно. Неколку пати, додека тече приказната блеснуваат пред вас кратки секвенци, колку да ве задумаат, колку да ве навратат на тоа што минало, и да потсетат дека ништо не е случаjно во животот, а камо ли на филм.
Во Врба ќе видите одлична актерска игра без исклучок и раскош од емоции. Ризикот во кој Милчо се впуштил со актерите, не бил воопшто ризик, туку верба, љубов и професионалност. Најмногу од се’ – режисерско познавање на филмските можности и алатки. Mојата среќа е уште поголема зашто конечно имаме и филм за љубов – тема што ако не ја фатиш цврсто и не ја пуштиш под кожа, може лесно да премине во нешто друго. Дури и на “часовите” по глума пред камера, љубовта опфаќа важно поглавје. Лично се прашував дали некогаш ќе имаме филм во кој ќе ги видиме нашите актери емоционално и физички соголени, со сета своја ранливост на дланка ставена пред нас, за да ја поткрепам и потребата од таквите “лекции”. Или можеби за да го разбудам заспаниот инстинкт за сакање. И ете ја – Врба!
Можам да заклучам дека формулата за универзалност на филмскиот јазик, по чија потрага е секој режисер, на Милчо му била дома. Не се сомневам дека Врба ќе биде важен уметнички печат “од нас” за светот. Филм кој може да се чита, разбере, гледа и чувствува на многу (различни) начини зашто изобилува со слоеви и бара од вас да го погледнете барем два пати.
Автор: Синоличка Трпкова
Извор:Фејсбук профил на авторката
Автор:
Слични статии
-
-
Поетиката на гревот и храброста на животот
28 ноември, 2023 -
АВТЕНТИЧНОСТА И АНГАЖМАНОТ НА КОСОВСКИОТ ТЕАТАР
20 ноември, 2023 -
ПСЕВДОИСТОРИЈАТА НА АМЕРИКАНСКИОТ СОН
12 јули, 2023
Последни статии
-
Ново издание на „Збирка ноти – Камерна музика од Љубомир Бранѓолица Vol. I“
— 5 ноември, 2024Ново издание на „Збирка ноти – Камерна музика од Љубомир Бранѓолица Vol. I“. Новото електронско издание на „Збирка ноти – Камерна музика од Љубомир Бранѓолица Vol. I“. претставува избор на дела од богатиот опус на македонскиот композитор со хрватско потекло, Љубомир Бранѓолица. На повеќе од 40-тина страници се сместени шест нотографирани дела, избор од богатиот…
-
Столе Попов добитник на наградата „Живојин Жика Павловиќ“ за промоција на балканската кинематографија во светот
— 22 октомври, 2024На манифестацијата „Годишни награди за режисерите“, која се одржа во Нови Сад, на истакнатиот македонски режисер Столе Попов му беше врачена наградата „Живојин Жика Павловиќ“ за промоција на балканската кинематографија во светот. Наградата му ја врачи легендарниот актер Предраг Мики Манојловиќ, откако воведно обраќање имаше Ненад Павловиќ, и самиот режисер по професија и син на…
-
Гран при на „Киненова“ за филмот „Жена-убиец“ на грчката режисерка Ева Натена
— 21 октомври, 2024Во Домот на културата „Билјана Беличанец“ синоќа, на последната фестивалска вечер, во преполната сала во присуство на бројни филмски работници, уметници, актери, режисери, претставници на политичкиот и културниот живот на земјава и претставници на дипломатскиот кор беа доделени наградите на 9. издание на МФФ Киненова. „Гран при“ доби филмот „Жена-убиец“ на грчката режисерка Ева Натена,…
-
Познатиот австриски режисер Улрих Зајдл е лауреат на „Киненова, фестивал кој се отвора утре со „Јон Вардар против галакцијата“ на Гоце Цветановски
— 14 октомври, 2024Австрискиот режисер Улрих Зајдл е годинешен добитник на Наградата за животно дело на Меѓународниот филмски фестивал „Киненова“. -Со нас денеска е еден од најинтересните филмски автори, сценарист, режисер и продуцент, Улрих Зајдл од Австрија. Режисерот кој уште пред да го побуди вниманието во 2001 година со „Тегобни денови“, го побуди вниманието и пред тоа на…
-
„Што е прво? Филмот или приказната“ е мотото на 9. МФФ „Киненова“
— 7 октомври, 2024МФФ „Киненова“ ќе се одржи по деветти пат од 15 до 20 октомври, со македонскиот долгометражен анимиран филм на Гоце Цветановски „Јон Вардар против Галаксијата“. -На мое големо задоволство Тематски би ја започнал истата претставувајќи го овогодинешниот фестивалски слоган: Што е прво? Филмот или приказната? Огромна благодарност за целиот визуелен идентитет на овогодинешното издание на…
-
45. ИФФК „Браќа Манаки“: Иднината на фестивалот зависи од она што ќе им го пренесеме на младите
— 1 октомври, 2024На годинешното 45 издание на Интернационалниот фестивал на филмска камера „Браќа Манаки“, најстар фестивал и еден од трите фестивали во светот посветен на кинематограферите, кој се одржа од 21 до 27 во Битола, главната награда „Златна камера 300“ му припадна на германскиот филм „Наставничка канцеларија“ односно на кинематограферката Џудит Кауфман. Секако, одличен филм, безвременски, што…
-
Вечерва почнува 45. издание на ИФФК „Браќа Манаки“
— 21 септември, 2024Вечерва започнува 45. издание на Фестивалот на филмска камера „Браќа Манаки“ во Битола. Во Центарот за култура, свечената церемонија ќе започне во 19:45, со проекција на Канскиот хит „Партенопе“ под режија на Паоло Сорентино. Филмот е во официјалната селекција КАМЕРА 300. Годинашен добитник на наградата Златна камера 300 за животно дело е францускиот кинематографер Бруно…
-
„ПРО-ЗА Балкан“ со Борис Дежуловиќ, Рене Карабаш и Ѕвездан Георгиевски вечерва во Даут Пашиниот амам
— 15 септември, 2024Интернационалниот литературен фестивал „ПРО-ЗА Балкан“ ќе биде отворен вечерва, (недела, 15 септември) во 20 часот во Даут-пашиниот амам во Скопје. Врвни автори од регионот како Борис Дежуловиќ од Хрватска, лауреатот на наградата „Прозарт“ за 2024 година, Владимир Пиштало од Србија, Рене Карабаш од Бугарија, како и домашни автори се гости на фестивалот, што ќе трае…
