Државниот архив отиде во архивите
— 3 ноември, 2016Зградата на Државниот архив на Македонија , во која речиси 50 години се чуваше на најбезбеден и најсовремен начин архивската граѓа на историјата на македонската држава, дефинитивно замина во архивите.
Не помогнаа апелите на историчарите до политичарите да им ја остават оваа зграда која беше пуштена во употреба 1969 година. Со политичка одлука на владата на ВМРО ДПМНЕ-ДУИ, кога уште беше премиер Никола Груевски архивската граѓа се отстрани од неговата природна средина и се пресели во простории на новиот Археолошки музеј, дел од политичкиот проект Скопје 2014.
Сега, зградата на Државниот архив се корне од внатре и се прилагодува за нова намена – Јавно обвинителство- Одделение за организиран криминал.
Не случајно историчарите не можат да се помират со откинувањето на државните архивски материјали од јадрото. Државниот архив е градба со посебно изолирани депоа со целосна инсталација за одржување на влажноста на документите, што е од исклучителна важност за зачувување на македонското национално богатство како што е документацијата за македонската држава. Документацијата се чува во хартиена форма, но и како микрофилмуван материјал со децении макотрпно истражуван од бројни еминентни научни и архивски работници.
Дополнително, архитектите предвиделе прекрасно светли канцеларии за вработените во Државниот архив на РМ бидејќи обработката на материјалите и нивното евидентирање е работа која бара остар вид, маски на лице за заштита од прашина и многу свеж воздух. И она што на истражувачите им е важно е одлично осмислената читална која беше полна со истражувачи, што е всушност и смислата на еден Државен архив.
Во истата зграда се наоѓаат и канцелариите на вработените во Институтот за национална историја кои во секое време можеа да слезат во читалната на Државниот архив и да истражуваат. Истото се однесуваше и на научните работници од Институтот за македонски јазик, од Институтот за македонска литература, како и од кампусот на УКИМ. Впрочем во секоја држава факултетите и научните институции, поткрепени со архиви сочинуваат едно интелектуално јадро.
Не случајно и била направена оваа институција на ова место. Но, тоа беше така се дури се водеше сметка за потребите на науката и историчарите.
Пред неколку месеци Проф. д-р Катерина Тодороска, научен советник во Институтот за национална историја му напиша отворено писмо на јавниот обвинител Марко Зврлевски и побара од него да реагира соодветно заради заштита на повисоки државни и национални интереси.
,,Пред неколку години од така осмислена наменска зграда, Државниот архив на РМ го однесоа во чавкарница на 7-миот кат во зградата на Археолошкиот музеј крај Вардар. Првиот впечаток на секој од истражувачите, кои се помалку и помалку ги има во Државниот архив на РМ е дека тоа е страшно непрофесионално и неуко изведен простор за сместување на една толку важна државна институција како Државен архив. Во тој простор нема воздух бидејќи нема прозорци во канцелариите, нема дневна светлина, нема никави услови за работа”- напиша Тодороска.
,,Читалната е едно ќоше непримерно и смешно прилагодено за таа намена, -продолжи таа, без никакви услови за работа на еден истражувач. Тоа е нешто што го немам видено во ниту еден државен архив ниту во регионот, ниту подалеку, а верувајте ми, сум работела во многу.
И после прeселбата, документацијата се чуваше во старата наменска зграда до пред извесно време, но се разбира, повторно за задоволување на нечии хирови, ја пренесоа во мемла, вода до колена, или накусо, ја однесоа за да се уништи. Прашања безброј, одговор нема. И најпосле проблемот на кој се однесува ова мое писмо. Дниве се актуелизира пренаменувањето на одличната зграда наменски градена со сите нишани за Државен архив во простории за Јавно обвинителство одделение за организиран криминал.
Верувам поради задоволување на нечии хирови ќе биде уништено нешто што секој друг бескрајно би го ценел и почитувал. Ама некој друг, но не и ние. Колку и да ви е смешно моето мислење, сепак ќе го напишам. Со заминувањето на обвинителствата во зградата покрај Вардар во Апелациониот суд се ослободија сосема доволно канцеларии и простор за сместување на ова одделение кое е во моментов под Ваша ингеренција. А доколку имате потреба за нови канцеларии земете ги оние во кои сега е сместен Државниот архив на РМ. Таму недостасуваат само издлабени стихови по ѕидовите за просториите да се користат како беспрекорни ќелии”-го предупреди Тодороска за последиците од узурпирањето на наменската архивска зграда, но Зврлевски не одговори на писмото.
Копањата, прекопувањата и уништувањето на наменската стара зграда на Архивот е зло кон нашите предци, како и кон идните генерации, наши потомци, реагираат историчарите. Тие апелираа да се стопира лудата и опасна идеја за преселба на историското богатство создавано со векови.
Владатa имаше шанса да ги заштити баскрајно богатите фондови на документи депонирани во оваа значајна институција, а кои се донесени во Македонија од архивите во Лондон, Вашингтон, Москва, Букурешт, Виена и каде уште не.
Во моментот кога започне уништувањето на наменската архивска зграда, започна политичкиот рулет со непроценливото историско богатство на Македонија-вековната архивска граѓа.
Текстот е преземен од Актуелно
Автор: Емилија Лазаревска
Автор:
Слични статии
-
-
-
Во нашите учебници жените се „невидливиот род“
7 април, 2021 -
За што се боревме!
18 јануари, 2019
Последни статии
-
Распишан конкурсот за наградата „Роман на годината“ за 2024 година
— 19 декември, 2024Фондацијата за унапредување и промоција на културните вредности „Славко Јаневски“ го распиша конкурсот за наградата „Роман на годината“ за 2024 година, кој ќе трае од 15 декември до 15 јануари 2025 година. Фондацијата за унапредување и промоција на културните вредности „Славко Јаневски“ го распиша годинашниот конкурс за наградата „Роман на годината“ за 2024 година, кој…
-
Дејан Петровиќ: Интервјуата се секогаш танго за двајца
— 19 ноември, 2024„На окрутноста на животот потребна му е благоста во погледот“, е превод на оригиналното издание „Окрутности живота потребна је благост погледа“, книга од соседството, од авторот Дејан Петровиќ, кој живее во Нови Сад, Србија. Тој зад себе, во неколку децениското пишување, остварил многубројни средби и направил интервјуа со значајни режисери, писатели, со луѓе од уметноста….
-
Нашето културно наследство не е само наша обврска, туку и одговорност кон идните генерации
— 8 ноември, 2024Министерот за култура и туризам Зоран Љутков, во просториите на НУ Завод за заштита на спомениците на културата и музеј – Охрид се обрати на прес-конференција по повод најновите археолошки откритија во Охридско-струшкиот Регион. Станува збор за вредни наоди, околку 80, откриени на локалитет во Охридско-струшкиот регион, односно на некропола од архајскиот период, 6 век…
-
Ново издание на „Збирка ноти – Камерна музика од Љубомир Бранѓолица Vol. I“
— 5 ноември, 2024Ново издание на „Збирка ноти – Камерна музика од Љубомир Бранѓолица Vol. I“. Новото електронско издание на „Збирка ноти – Камерна музика од Љубомир Бранѓолица Vol. I“. претставува избор на дела од богатиот опус на македонскиот композитор со хрватско потекло, Љубомир Бранѓолица. На повеќе од 40-тина страници се сместени шест нотографирани дела, избор од богатиот…
-
Столе Попов добитник на наградата „Живојин Жика Павловиќ“ за промоција на балканската кинематографија во светот
— 22 октомври, 2024На манифестацијата „Годишни награди за режисерите“, која се одржа во Нови Сад, на истакнатиот македонски режисер Столе Попов му беше врачена наградата „Живојин Жика Павловиќ“ за промоција на балканската кинематографија во светот. Наградата му ја врачи легендарниот актер Предраг Мики Манојловиќ, откако воведно обраќање имаше Ненад Павловиќ, и самиот режисер по професија и син на…
-
Гран при на „Киненова“ за филмот „Жена-убиец“ на грчката режисерка Ева Натена
— 21 октомври, 2024Во Домот на културата „Билјана Беличанец“ синоќа, на последната фестивалска вечер, во преполната сала во присуство на бројни филмски работници, уметници, актери, режисери, претставници на политичкиот и културниот живот на земјава и претставници на дипломатскиот кор беа доделени наградите на 9. издание на МФФ Киненова. „Гран при“ доби филмот „Жена-убиец“ на грчката режисерка Ева Натена,…
-
Познатиот австриски режисер Улрих Зајдл е лауреат на „Киненова, фестивал кој се отвора утре со „Јон Вардар против галакцијата“ на Гоце Цветановски
— 14 октомври, 2024Австрискиот режисер Улрих Зајдл е годинешен добитник на Наградата за животно дело на Меѓународниот филмски фестивал „Киненова“. -Со нас денеска е еден од најинтересните филмски автори, сценарист, режисер и продуцент, Улрих Зајдл од Австрија. Режисерот кој уште пред да го побуди вниманието во 2001 година со „Тегобни денови“, го побуди вниманието и пред тоа на…
-
„Што е прво? Филмот или приказната“ е мотото на 9. МФФ „Киненова“
— 7 октомври, 2024МФФ „Киненова“ ќе се одржи по деветти пат од 15 до 20 октомври, со македонскиот долгометражен анимиран филм на Гоце Цветановски „Јон Вардар против Галаксијата“. -На мое големо задоволство Тематски би ја започнал истата претставувајќи го овогодинешниот фестивалски слоган: Што е прво? Филмот или приказната? Огромна благодарност за целиот визуелен идентитет на овогодинешното издание на…
